لیست آزمایش های چکاپ زنان

هر شخصی باید به منظور بررسی وضعیت سلامتی خود آزمایش‌هایی را ماهانه، سالانه یا هر چند سال یک‌ بار انجام دهد. بانوان به چکاپ زنان علاوه بر چکاپ عمومی نیاز دارند. توجه داشته باشید که مراجعه به پزشک و چکاپ زنان نباید فقط به زمان بیماری محدود باشد. برای بررسی وضعیت سلامتی خود و انجام چکاپ زنان، باید به متخصص زنان مراجعه کنید. در ادامه با ما همراه باشید تا بدانید چه آزمایش‌هایی شامل چکاپ کامل زنان می‌شود.

بانوان برای چکاپ زنان باید به صورت ساله برنامه‌ریزی کنند. توجه داشته باشید که برای حفظ سلامتی انجام این چکاپ‌ها ضروری است. برخی از خانم‌ها فکر می‌کنند که فقط زمان داشتن مشکل و یا بیماری باید به پزشک مراجعه کنند و آزمایش بدهند، ولی باید اقداماتی را برای مراقبت‌های پیشگیرانه از بیماری‌های زنان به‌موقع انجام داد.

به عنوان مثال می‌توان گفت خدماتی همچون واکسن به سلامت بدن و جلوگیری از بیماری‌ها و سایر مشکلات کمک شایانی می‌کند. لازم به ذکر است که انجام معاینات فیزیکی و آزمایش‌های غربالگری به منظور بررسی زودهنگام بیماری‌ها امر بسیار مهم و ضروری است. وقتی به موقع بیماری تشخیص داده شود، بدیهی است که درمان آن راحت‌تر خواهد بود.

• 0 تا 100 مراقبت های بعد از بارداری
• شایع ترین بیماری های زنان (20 مورد)

چکاپ زنان موارد متعددی را شامل می‌شود. اکثر بانوان فکر می‌کنند که منظور از چکاپ زنان فقط آزمایش پاپ‌ اسمیر بوده و فقط باید این آزمایش را هر چند سال یکبار انجام می‌دهند. ولی در حقیقت آزمایش پاپ اسمیر فقط یکی از این آزمایش‌ها است. لیست چکاپ کامل زنان عبارتند از:

• پاپ اسمیر
• بررسی ریتم عادت ماهانه
• معاینه لگن
• تشخیص سرطان تخمدان
• بررسی هورمون‌های جنسی
• آزمایش ویتامین‌های بدن
• سلامت رحم و بارداری
• ماموگرافی
• آزمایش کولونوسکوپی
• معاینه پوست

به توصیه پزشکان، بانوان از 21 تا 65 سال باید هر 3 سال یکبار آزمایش پاپ اسمیر را انجام دهند. در این آزمایش دکتر زنان با اسپکولوم مجرای واژن بانوان را باز می‌کند. سپس با کمک برسی کوچک از دهانه رحم سلول‌ها را بیرون آورده و برای بررسی تغییرات این سلول‌ها را به آزمایشگاه می‌فرستد. تغییرات سلولی می‌تواند نشانه سرطان دهانه رحم باشد. بانوان بالای 30 سال می‌توانند با مشورت پزشک خود هر 5 سال یک بار آزمایش پاپ اسمیر را انجام دهند.

ویروس HPV نقش موثری بر روی مبتلا شدن به سرطان دهانه رحم دارد، به همین دلیل امکان دارد که پزشک انجام آزمایش HPV و تزریق واکسن آن را توصیه کند.

برای انجام قسمتی از چکاپ زنان، بانوان باید تاریخ و ریتم عادت ماهانه خود را یادداشت کنند. چرخه قاعدگی یک فرآیند هورمونی بوده که ماهانه در بدن رخ می‌دهد تا بدن بانوان را آماده بارداری احتمالی کند. با پیگیری ریتم پریود می‌توان تاریخ دقیق تخمک گذاری را تعیین کرد تا اقدامات مورد نیاز را برای بارداری انجام داد. اگر با پیگیری ریتم عادت ماهانه خود متوجه شدید که پریود نامنظمی دارد، می‌بایست برای مشخص شدن دلیل این مشکل به متخصص زنان مراجعه کنید.

معمولا چرخه قاعدگی 28 روز است، ولی این چرخه برای هر خانمی از 24 تا 38 روز متفاوت بوده که نشان دهنده منظم بودن پریود است. مشکلات زیر ممکن است موجب تغییر چرخه عادت ماهانه شوند:

• عفونت واژن
• ابتلا به فیبروم
• بیماری التهابی لگن
• سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
• اندومتریوز
• عدم تعادل هورمونی
• سرطان آندومتر (شرایط نادر)

پزشک متخصص زنان طی معاینه لگن اندام تناسلی را بررسی خواهد کرد که این معاینه تنها چندین دقیقه زمان می‌برد. در این آزمایش هر نوع ناهنجاری و مشکل در نواحی زیر بررسی می‌شود:

• فرج
• واژن
• دهانه رحم
• تخمدان‌ها
• رحم
• راست‌روده
• لگن

قسمتی از این معاینه ممکن است آزمایش پاپ‌ اسمیر نیز باشد. ولی در کل پزشک به منظور پیدا کردن مشکلات و بیماری‌های زیر معاینه لگن را انجام می‌دهد:

• عفونت‌های مقاربتی
• نشانه‌های احتمالی کیست تخمدان
• سرطان در مراحل اولیه
• فیبروم رحم

از این معاینه علاوه بر چکاپ زنان، برای بررسی وضعیت‌های پزشکی هم استفاده می‌شود. در موارد زیر متخصص در نخستین گام معاینه لگن را انجام می‌دهد:

• درد لگن
• خونریزی غیر معمول واژن
• تغییرات پوستی
• ترشحات غیرطبیعی
• مشکلات ادراری

در معاینه رحم و لگن، تخمدان‌‍‌ها از نظر شکل و اندازه مورد بررسی قرار گرفته می‌شود. با معاینه لگن می‌توان متوجه بعضی از سرطان‌های مربوط به زنان شد. اما با استفاده از این روش تشخیص دادن تومورهای اولیه تخمدان سخت و تا حدودی غیرممکن است.

تحقیقات زیادی در زمینه آزمایش غربالگری سرطان تخمدان انجام شده است. اما متاسفانه تاکنون موفقیت چندانی نداشته است. متخصصان برای غربالگری سرطان تخمدان معمولا 2 آزمایش زیر را تجویز می‌کنند:

• سونوگرافی ترانس واژینال
• آزمایش خون CA-125

معمولا برای مشاهده تخمدان‌ها و پوشش داخلی رحم (آندومتر) از سونوگرافی ترانس واژینال استفاده می‌شود. در این سونوگرافی متخصص دستگاهی را درون واژن قرار داده و به دنبال توده‌ای قابل لمس همچون کیست، توده سرطانی یا فیبروئید می‌گردد.

در این روش نمی‌توان توده سرطانی را از توده خوش‌خیم تشخیص داد. در بیشتر مواقع توده‌های یافت شده سرطانی نیستند. در آزمایش خون نیز میزان پروتئین CA-۱۲۵ قابل اندازه‌گیری بوده که در اکثر بانوان مقدار بالای این پروتئین دلیل مبتلا شدن آن‌ها به سرطان تخمدان است. ولی دلایل دیگری همچون بیماری التهابی لگن و اندومتریوز نیز موجب بالا رفتن سطح این پروتئین می‌شود، به همین دلیل این آزمایش نمی‌توانند اطلاعات درست و دقیقی به متخصص بدهد.

دادن آزمایش خون در چکاپ زنان برای بررسی کردن هورمون‌های جنسی لازم است. سطح SHBG (مخفف گلوبولین اتصال‌دهنده هورمون جنسی) در این نوع آزمایش خون مورد بررسی قرار می‌گیردکبد . این پروتئین را می‌سازد و سپس آن‌ها به هورمون‌های جنسی وصل می‌شود. هورمون‌هایی که در این آزمایش بررسی خواهند شد عبارتند از:

• دی هیدرو تستوسترون (DHT) (هورمون‌های مردانه)
• تستوسترون (هورمون جنسی اصلی در مردان)
• استرادیول ( یک نوع استروژن و هورمون جنسی اصلی در زنان)

این پروتئین به 3 گروه هورمون‌های جنسی وصل می‌شود، با این وجود این آزمایش بیشتر برای بررسی سطح تستوسترون انجام می‌شود. در بعضی از بانوان امکان دارد که سطح تستوسترون (هورمون جنسی مردانه) به دلایل مختلف و متعددی بالا برود. برای برطرف کردن این مشکل به تجویز داروی مخصوص نیاز است. معمولا افزایش هورمون تستوسترون با نشانه‌هایی همراه است که عبارتند از:

• رشد موهای زائد بدن و صورت
• تغییر صدا
• بی‌نظمی در قاعدگی
• آکنه
• افزایش وزن
• مشکلات باروری

از دیگر آزمایش‌های ضروری برای بانوان می‌توان به بررسی سطح آهن، سطح ویتامین‌ها و کم‌خونی اشاره کرد. لازم به ذکر است که بدن هر فردی مقدار اندکی به مواد ریزمغذی و ویتامین‌ها نیازمند است. در صورتی که به‌ اندازه کافی از این مواد استفاده نگردد موجب به وجود آمدن بعضی از عوارض‌ می‌شود.

برای تشخیص و بررسی کمبود ویتامین‌های بدن می‌توان آزمایش خون انجام داد. آزمایش NHS آزمایش مربوط به ویتامین‌ها بوده که با کمک خون انجام می‌شود. با مراجعه کردن به پزشک عمومی می‌توان از دکتر درخواست کرد که این آزمایش را تجویز کند. میزان طبیعی هر فاکتور (ویتامین‌ها و آهن) را به منظور تفسیر آزمایش چکاپ زنان باید دانست. مقدار طبیعی این مواد به شکل زیر می‌باشد:

بررسی سطح آهن:

• ترانسفرین: ۲۰ تا ۵۵% در خون
• هموگلوبین: ۱۲۰ تا ۱۶۰ گرم در لیتر برای زنان
• سرم فریتین: ۱۳ تا ۱۵۰ نانوگرم در لیتر برای زنان
• کل ظرفیت اتصال آهن (TIBC): umol/L ۴۵ تا ۷۲

بررسی سطح ویتامین D:

• بین ۷۵ تا ۱۰۰ نانو مول در لیتر بهینه است.
• بین ۵۰ تا ۱۷۵ نانو مول در لیتر طبیعی است.

بررسی سطح فولات (ویتامین B۹):

• بین ۸.۸۳ تا ۶۰.۸ نانومول در لیتر طبیعی است.

چکاپ زنان که به رحم و بارداری مربوط می‌ود شامل آزمایش‌های زیر است:

• آزمایش ادرار
• آزمایش خون
• سونوگرافی

بانوان باید معاینه عمومی را پیش از دوران بارداری انجام دهند تا خطرات بارداری مورد بررسی قرار بگیرد. در دوران بارداری هم باید به صورت منظم بر روی رشد جنین نظارت داشت و تا سلامت بدن را ارزیابی کرد و ناهنجاری‌های احتمالی را تشخیص داد.

در سونوگرافی که یکی از آزمایش‌های دوران بارداری است، با فرکانس بالایی از امواج اولتراسوند استفاده می‌گردد. با کمک سونوگرافی می‌توان موارد زیر را بررسی کرد:

• حاملگی خارج از رحم
• تعیین وضعیت جنین
• اندازه جنین
• نظارت بر جنین

برای مطمئن شدن از سلامت رحم نیز سونوگرافی ترانس واژینال انجام می‌شود. با انجام این آزمایش می‌توان موارد زیر را تشخیص داد:

• تومور
• کیست
• سایر ناهنجاری در اندام‌های تولید مثل داخلی

چکاپ زنان نیز بعد از زایمان باید انجام شود. در این دوران سطح هورمون‌ها تغییر پیدا می‌کند، به همین دلیل با انجام آزمایش خون باید این موارد را مورد بررسی قرار داد. متخصص معمولاً شش ماه بعد از زایمان انجام دادن این آزمایش را تجویز می‌کند.

برای تشخیص سرطان سینه آزمایش ماموگرافی انجام می‌شود. این آزمایش فشرده‌سازی میان صفحه‌های مخصوص به همراه تابش اشعه ایکس را شامل می‌شود. برای تشخیص سرطان سینه، تصاویری که این دستگاه ایجاد کرده را می‌توان بررسی کرد.

مدت‌هاست که تعداد دفعات و زمان انجام این آزمایش توسط پزشکان مورد بحث است. لازم به ذکر است که با بالا رفتن سن خطر مبتلا شدن به سرطان سینه نیز افزایش پیدا می‌کند. توجه داشته باشید که غربالگری به صورت مکرر ممکن است مضرات بیشتری نسبت به فایده آن داشته باشد. در نتیجه پیشنهاد می‌شود که بانوان بالای 50 سال باید هر 2 سال یکبار آزمایش ماموگرافی را انجام دهند. انجمن سرطان آمریکا توصیه می‌کند که بانوان باید از سن 45 سالگی غربالگری را به صورت سالانه انجام دهند.

در صورتی که سابقه سرطان در خانواده خود دارید، توصیه می‌شود درباره شروع چکاپ زنان مربوط به سینه با متخصص زنان خود مشورت کنید.

بانوانی که در مورد مبتلا شدن به سرطان روده سابقه خانوادگی دارند و یا در معرض خطر مبتلا شدن به این سرطان هستند، می‌بایست هر 2 تا 5 سال یکبار زیر نظر پزشک متخصص کولونوسکوپی انجام دهند.

پزشک وسیله‌ای باریک به اسم کولونوسکوپ را هنگام این آزمایش با ملایمت از سمت مقعد به روده وارد می‌کند. دوربین کوچکی سر این کولونوسکوپ قرار داشته که روی مانیتور درون روده را نشان می‌دهد. متخصص در این آزمایش می‌تواند رودی بزرگ و راست روده را به منظور پیدا کردن ناهنجاری مورد بررسی قرار دهد.

طبق دستور انجمن سرطان آمریکا، بانوان می‌بایست پوست خود را در منزل به صورت ماهانه مورد بررسی قرار دهند. لازم به ذکر است آمار مبتلا شدن به سرطان پوست در بانوان بیشتر از آقایان است. به همین دلیل زنان باید پوست تمام قسمت‌های بدن خود را مشاهده و بررسی کرده و دنبال هر تغییر در خال‌ها و یا خال‌های جدید باشند. این تغییرات ممکن است که علائم نخستین سرطان پوست باشند.

در صورتی که در خانواده خود فردی به سرطان پوست دچار شده باشد و یا خودتان در معرض خطر مبتلا شدن این سرطان هستید، حتما با یک متخصص پوست مشورت کرده و درباره تعداد دفعات معاینه اطلاعات لازم را کسب کنید.

آزمایش‌های دیگری نیز علاوه بر آزمایش‌های گفته شده به منظور مطمئن شدن سلامت هر فرد وجود دارد. لازم به ذکر است که این آزمایش‌ها به صورت کلی بوده و وابسته به جنسیت شخصی نیست. این آزمایش‌ها عبارتند از:

• آزمایش ادرار آزمایش چربی خون
• شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC) آزمایش قند خون
• آزمایش روماتیسم آزمایش ایدز
• آزمایش تیروئید آزمایش مدفوع
• آزمایش بررسی عملکرد کلیه تست آنتی‌بادی (AB)
• تست هپاتیت آزمایش بررسی عملکرد کبد (LFT)
• آزمایش کشت زخم بیوپسی از مغز استخوان
• تست آلرژی آزمایش ژنتیک
• آزمایش سرطان خون آزمایش کشت خون
• آزمایش‌های چکاپ زنان

بعضی از خودآزمایی‌ها شامل چکاپ زنان به صورت ماهانه می‌شود. بانوان خودآزمایی را باید به منظور حفظ سلامتی جزئی از برنامه‌های خود قرار دهند. این خودآزمایی موارد زیر را شامل می‌شود:

• مراجعه به دکتر پوست در صورت مشاهده هر مورد غیر عادی، خارش و یا درد
• بررسی پوست به صورت ماهانه برای کنترل هر نوع خال، کک‌ و مک و لکه‌های پوستی از نظر تغییرات اندازه، شکل یا رنگ
• خودآزمایی سینه‌ها برای بررسی وجود توده، در صورتی که هنگام لمس سینه مورد غیر عادی و مشکوکی حس کردید، باید حتما به متخصص زنان مراجعه نمایید.
• حفظ وزن مناسب برای دور شدن از بیماری‌های همچون آرتریت و دیابت

چکاپ زنان به صورت سالانه متناسب با سن شخص است. اولین چکاپی که به سلامت باروری مربوط می‌شود در سن 13 تا 15 سال انجام می‌گردد، ولی بعد از سن 21 سال باید آزمایش‌های همچون معاینه لگن و پاپ اسمیر را انجام داد. برای چکاپ کامل پزشک وضعیت سلامتی شما را بررسی کرده و سوالتی در این مورد از شما می‌پرسد. بعد از آن معاینه فیزیکی که شامل معاینه سینه و لگن است انجام می‌شود. با معاینه دقیق سینه‌ها می‌توان از وجود تغییرات گوستی، توده و یا ترشح از سینه‌ها باخبر شد. متخصص برای بررسی بیشتر تست پاپ اسمیر را تجویز می‌کند.

معمولا آزمایش پاپ اسمیر هر سه سال یکبار انجام شده و به چکاپ سالانه نیازی ندارد. ولی در صورتی که خطر مبتلا شدن به سرطان دهانه رحم فردی را تهدید کند، به توصیه پزشک باید این آزمایش را هر سال یکبار انجام داد.

علاوه بر آن طبق اطلاعاتی که به پزشک خود می‌دهید، امکان دارد که زدن بعضی از واکسن‌ها همچون واکسن آنفولانزا با واکسن HPV ضروری باشد.

ماموگرافی نیز جزو آزمایش‌های سالانه بوده که بیشتر برای بانوان بالای 45 سال و یا کسانی که در خطر ابتلا به سرطان سینه قرار دارند تجویز می‌شود. برای بانوانی که از نظر جنسی فعال هستند، آزمایش‌های سوزاک و کلامیدیا به صورت سالانه تجویز می‌شود. بانوانی یائسه باید در چکاپ به مواردی همچون میزان چربی خون، میزان قند و پوکی استخوان بیشتر توجه داشته باشند.

بعضی از معاینات و آزمایش‌ها برای انجام چکاپ زنان، توسط دکتر زنان صورت می‌گیرد. انجام چکاپ داخلی زنان به منظور بررسی هر مشکلی که مربوط به رحم، دهانه رحم، سینه و تخمدان‌ها است ضروری است. بعد از مشاوره و صحبت با متخصص زنان باید درباره تعداد دفعات چکاپ در سال و یا ماه سؤال کنید.

امکان دارد بعضی افراد به چکاپ سالانه نیاز داشته باشند و بعضی‌ها نیز هر سه یا پنج سال یکبار انجام چکاپ برای آن‌ها کافی باشد.

هزینه چکاپ زنان به تعداد و نوع آزمایش‌هایی که باید انجام دهند و همچنین موقعیت مطب پزشک بستگی دارد. برای کاهش هزینه این آزمایش‌ها معمولا می‌توان از بیمه استفاده کرد.

بعضی از متخصصان هزینه جداگانه برای نمونه برداری در آزمایش پاپ اسمیر دریافت می‌کنند، ولی بعضی از آن‌ها فقط هزینه ویزیت را می‌گیرند.

نوع دستگاه و آزمایشگاه بر روی هزینه آزمایش پاپ اسمیر و ماموگرافی موثر هستند. توصیه می‌شود برای برآورد هزینه‌های آزمایش قبل از انجام آن با آزمایشگاه موردنظر تماس بگیرید.

چکاپ زنان از 2 بخش تشکیل شده که عبارتند از:

• معاینات و آزمایش‌هایی که زیر نظر دکتر زنان انجام می‌شود.
• آزمایش‌هایی که توسط پزشک عمومی تجویز می‌شود.

برای چکاپ‌های سالانه که به سطح کلسترول، پوکی‌استخوان و دیابت مربوط می‌شود می‌توان به دکتر عمومی مراجعه کرد، ولی برای انجام چکاپ زنان باید حتما متخصص زنان این آزمایش‌ها را بررسی کند.

متخصص زنان از بافت رحم نمونه برداری می‌کند و معاینات فیزیکی را انجام می‌دهند، علاوه بر آن انجام آزمایش خون را برای تعیین سطح هورمون‌های جنسی تجویز می‌کند.

در این مقاله گفتیم که چکاپ زنان شامل چه آزمایش‌هایی بوده و هر یک از این آزمایش‌ها برای تشخیص چه مواردی استفاده می‌شود. یکی از مهم‌ترین مسائل برای حفظ سلامت بدن بانوان، انجام چکاپ زنان به صورت سالیانه است. به همین دلیل بانوان باید برای چکاپ سالانه خود برنامه ریزی کنند. امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد.