تقویت دندان پوسیده: از درمان های خانگی تا روش های تخصصی

تقویت دندان پوسیده از مهم‌ترین مواردی است که به شدت می‌تواند بر سلامت دندان شما تاثیرگذار باشد. پوسیدگی دهان شما زمانی رخ می‌دهد که مینای دندان توسط باکتری‌ها با تولید اسید آسیب می‌بیند. مواردی مثل بهداشت نامناسب دهان، مصرف غذاهای شیرین، اسیدی و میان‌وعده‌های زیاد در کنار خشکی دهان نقش زیادی در پوسیدگی دهان دارند. روش‌های زیادی برای از بین بردن پوسیدگی دهان و حفره‌های دندانی وجود دارد. برای تقویت دندان پوسیده خود توصیه می‌شود به دندانپزشک مراجعه کنید.

گاهی اوقات می‌توان پوسیدگی دندان را در خانه درمان کرد. بهترین روش‌های پیشگیری و تقویت دندان پوسیده، مسواک زدن منظم، نخ دندان کشیدن و مراجعه به دندانپزشک هر 6 ماه یک‌بار جهت معاینه دندان‌ها می‌باشد. روش‌های پزشکی برای درمان پوسیدگی دندان شامل پرکردن دندان، روکش، عصب‌کشی کانال ریشه و در موارد شدید، کشیدن دندان موثر هستند.

البته همان‌طور که گفته شد، می‌توانید با درمان‌های خانگی تا حدودی از پوسیدگی دندان‌ها جلوگیری کرده و به تقویت دندان پوسیده کمک کنید. به‌خصوص زمانی که پوسیدگی در مراحل اولیه است. در ادامه به بررسی تقویت پوسیدگی دندان و روش‌های موثر برای جلوگیری از آن می‌پردازیم.

لایه بیرونی سخت که تاج (بالایی) دندان‌های شما را می‌پوشاند به نام مینا شناخته می‌شود. جالب است بدانید که که مینا سخت‌ترین ماده تولید شده توسط بدن انسان است. این لایه حیاتی از داخل لایه نرم دندان شما (همچنین به عنوان پالپ شناخته می‌شود) از آسیب، پوسیدگی و عفونت‌ها محافظت می‌کند. اگرچه مینای دندان یک ماده سخت و بسیار مقاوم است، اما به راحتی می‌تواند در طول زمان نازک شود. سلامت مینای دندان یکی از تاثیرگذارترین عوامل در تقویت دندان پوسیده می‌باشد.

اگر بهداشت دهان و دندان را رعایت نکنید یا رژیم غذایی ناسالم داشته باشید، باکتری‌ها می‌توانند به مرور زمان مینای دندان شما را از بین ببرند و از طریق پوسیدگی دندان منجر به ایجاد حفره شوند. علاوه بر این، رفتارهای دیگر می‌تواند به فرسایش و پوسیدگی دندان شما که توسط یک محیط اسیدی که به دلیل باکتری نیست، کمک کند. دلایل ضعیف شدن مینای دندان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• عادات نامناسب دندانپزشکی
• رژیم غذایی نامناسب، به‌ویژه مصرف غذاها و نوشیدنی‌های بیش از حد شیرین یا اسیدی
• مسواک زدن بیش از حد یا استفاده از مسواک سخت
• شرایط سلامت بدن
• سیگار کشیدن یا استفاده از محصولات تنباکو
• رفلاکس اسید یا استفراغ و مصرف بیش از حد الکل
• خشکی دهان 
• آسیب تروماتیک      

مراقبت از مینای دندان بسیار مهم است زیرا مانند سلول‌های استخوان خود‌به‌خود بازسازی نمی‌شود. بزاق با معدنی کردن مینای دندان، خنثی کردن اسیدیته و شستن مواد غذایی به حفظ مینای دندان کمک کرده، اما به طور کامل آن را درمان نمی‌کند. موارد ذکر شده موجب عدم تقویت دندان پوسیده می‌شوند.

• علت و راه‌های جلوگیری از پوسیدگی دندان چیست؟

میلیون‌ها باکتری در دندان شما وجود دارند، که به صورت تجمعی به نام پلاک دندانی به دندان شما می‌چسبند. این باکتری‌ها از قندهای موجود در غذا یا نوشیدنی‌های مصرفی برای ایجاد انرژی مورد نیاز برای زندگی روزمره استفاده می‌شوند. وقتی قند به انرژی تبدیل می‌شود، باکتری‌های دهان شما اسید را به عنوان یک ماده زائد تولید می‌کنند. این اسید، کریستال‌های دندان شما را حل می‌کند و باعث از بین رفتن مواد معدنی و ضعیف شدن دندان می‌شود.

هر چه بیشتر غذاها و نوشیدنی‌های شیرین بخورید و بنوشید، باکتری‌ها بیشتر اسید تولید می‌کنند و این می‌تواند منجر به علائم پوسیدگی دندان مانند لکه‌های سفید و حفره‌ها شود. بزاق شما از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند. این ماده قند را از دهان شما خارج کرده و وارد معده شما می‌کند. اسید معده از ایجاد آسیب جلوگیری کرده و با باکتری‌ها مبارزه می‌کند و می‌تواند مراحل اولیه پوسیدگی دندان را با ترمیم مواد معدنی دندان ترمیم کند. جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها، خود یکی از عوامل بسیار مهم در تقویت دندان پوسیده محسوب ‌می‌شود.

اگر میزان اسید حاصل از باکتری‌های روی دندان‌های شما بر اثر محافظت بزاق شما بیشتر باشد، پوسیدگی دندان رخ می‌دهد. 

• پوسیدگی دندان جلو چگونه ایجاد می شود؟ (پیشگیری و درمان)

در مراحل اولیه پوسیدگی دندان، ممکن است ابتدا علائم قابل توجهی برای شما ایجاد نشود. البته این موضوع بستگی به تعداد دندان‌های آسیب دیده و محل آن‌ها دارد. با این حال دیدن علائم اولیه، هشدار بسیار مهمی به شما برای تقویت دندان پوسیده می‌دهد.

با پیشرفت پوسیدگی دندان، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:

• دندان درد
• حساسیت دندان
• سوراخ‌ها یا حفره‌های قابل مشاهده در دندان 
• لکه‌های قهوه‌ای، سیاه یا سفید روی دندان‌ها
• بوی بد دهان یا طعم نامطبوع آن 
• تورم یا چرک اطراف دندان آسیب دیده

کمبود هر یک از ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند اثرات مضری بر سلامت دهان و دندان شما داشته باشد. این موضوع یکی دیگر از علائمی است که نیاز به تقویت دندان پوسیده را برای شما امری ضروری می‌کند. برخی از مضرات کمبود ویتامین‌ها عبارتند از:

• کمبود ویتامین D
  • اختلال در جذب کلسیم
  • ضعیف و شکننده شدن دندان‌ها و اختلال در تقویت دندان
  • افزایش خطر پوسیدگی و بیماری لثه
• کمبود کلسیم
  • پوسیدگی دندان
  • فرسایش مینای دندان
  • افزایش خطر بیماری لثه
• کمبود فسفر
  • تضعیف مینای دندان                                            
  • احتمال افزایش پوسیدگی دندان‌ها 
• کمبود ویتامین C
  • ضعیف شدن و خونریزی لثه‌ها
  • افزایش خطر بیماری لثه
  • از دست دادن دندان
• کمبود ویتامین A
  • خشکی دهان
  • افزایش حساسیت به عفونت‌ها
  • تاخیر در رشد دندان‌های کودکان

تقویت دندان پوسیده و پیشگیری از آن می‌تواند از موارد مختلفی به وجود بیاید که با روش‌های زیر می‌توانید تا حدودی از آن جلوگیری کنید که شامل موارد زیر می‌شود:

• جهت تقویت دندان پوسیده خود، حداقل دو بار در روز با استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید و ترجیحا بعد از هر وعده غذایی و بخصوص قبل از خوابیدن مسواک بزنید.
• روزانه دندان‌های خود را با نخ دندان یا پاک‌کننده‌های بین دندانی تمیز کنید.
• مواد غذایی مغذی و سالم مصرف کنید و استفاده از تنقلات را محدود کنید. از کربوهیدرات‌ها مانند آب نبات، چیپس و پفک که می‌توانند در بین وعده‌هایی غذایی بر روی سطح دندان‌ها باقی بمانند، دوری کنید. در صورت خوردن غذاهای چسبنده، پس از مصرف، دندان‌های خود را مسواک بزنید.
• در مورد استفاده از فلوراید مکمل که باعث تقویت دندان پوسیده می‌شود، با دندانپزشک خود مشورت کنید.
• آب حاوی فلوراید بنوشید. حداقل یک لیوان آب حاوی فلوراید در روز برای محافظت از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند و برای کودکان لازم است.
• به طور منظم جهت تمیز کردن حرفه‌ای دندان‌ها و معاینه دهان و دندان به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

وقتی صحبت از روش‌های جراحی برای تقویت دندان پوسیده پیش می‌آید، بسته به شدت و وسعت پوسیدگی، گزینه‌های درمانی مختلف در دسترس شما خواهد بود.

هدف از انجام این روش‌های درمانی، حذف بخش پوسیده دندان، بازیابی شکل ساختاری آن و جلوگیری از آسیب بیشتر دندان می‌باشد. رایج‌ترین گزینه‌های درمانی عبارتند از:

• پرکردن دندان: یک روش درمانی و پر کاربرد برای تقویت دندان پوسیده و رفع پوسیدگی آن است. هنگامی که در یک دندان حفره یا ناحیه کوچکی از پوسیدگی ایجاد می‌شود. دندانپزشک پس از بررسی، قسمتی از دندان را که پوسیده شده برمی‌دارد و دندان را با مواد پرکننده دندان پر می‌کند.
• روکش‌های دندان: که به عنوان کلاهک نیز شناخته می‌شوند، برای ترمیم دندان‌های پوسیده و آسیب‌دیده استفاده می‌شود. روکش به صورت سفارشی ساخته می‌شود و روی کل قسمت پوسیده دندان قرار می‌گیرد و قابل مشاهده است. این کار باعث محافظت و استحکام دندان‌ها و بهبود زیبایی آن می‌شود.
• درمان ریشه: زمانی اتفاق می‌افتد که پالپ دندان که حاوی اعصاب و عروق خونی است، دچار آسیب شود. در این مرحله دندانپزشک باید پالپ عفونی شده را از بین ببرد و کانال‌های ریشه را کاملا تمیز کند و دندان را با مواد مخصوص پر کند.
• ایمپلنت دندان: راه‌حل مناسب، بادوام و دائمی که برای دندان‌های از دست رفته استفاده می‌شود که ظاهر آن‌ها به صورت تیتانیومی شکل تشکیل شده‌اند، با جراحی در استخوان فک قرار می‌گیرد و به‌عنوان یک ریشه دندان مصنوعی عمل می‌کند.

عدم تقویت دندان پوسیده و درمان آن می‌تواند منجر به مشکلات جدی برای دهان و حتی سلامت عمومی بدن شود. پوسیدگی پیشرفته دندان باعث ایجاد حفره در دندان می‌شود که با گذشت زمان، این حفره به عصب دندان می‌رسد و درد شدیدی را به همراه می‌آورد.

عفونت‌های ناشی از پوسیدگی دندان می‌توانند به استخوان فک و حتی بافت‌های اطراف گسترش پیدا کنند و موجب آبسه‌های دردناک شوند. در صورت عدم درمان به‌موقع، ممکن است عفونت به سایر نقاط بدن مانند سینوس‌ها و حتی قلب منتقل شود. عوارض عدم درمان پوسیدگی شامل از دست دادن دندان و نیاز به پروتزهای دندانی مثل ایمپلنت نیز هست.

• جلوگیری از پوسیدگی دندان بدون از بین بردن باکتری ها

تقویت دندان پوسیده و ترمیم آن در خانه امکان پذیر نیست، اما برخی از روش‌های خانگی می‌توانند به کاهش درد و جلوگیری از ایجاد بیشتر باکتری‌ها و پوسیدگی دندان کمک کنند. استفاده از محلول‌های نمکی یا دهان‌شویه‌های ضدعفونی‌کننده برای تمیز کردن دهان و کاهش باکتری‌ها بسیار موثر است. مصرف مسکن‌ها نیز می‌تواند در کاهش درد ناشی از پوسیدگی مفید باشد. با این حال، هیچ درمان خانگی نمی‌تواند جایگزین مراجعه به دندانپزشک برای ترمیم دندان پوسیده شود و تنها یک دندانپزشک قادر به درمان قطعی پوسیدگی دندان است.

مینای دندان محکم‌ترین استخوان در بدن است که به سادگی دچار آسیب و پوسیدگی نمی‌شود. اما اگر موارد بهداشتی دهان و دندان و توصیه‌های غذایی که گفته شده را رعایت نکنید، به زودی با مینای از دست رفته و دندان‌هایی پوسیده روبرو خواهد شد. حتما تمام نکات گفته شده را رعایت کنید و به صورت منظم به دندانپزشک مراجعه کرده تا وضعیت سلامت دندان‌های‌تان به خوبی بررسی شود و به تقویت مینای دندان کمک کند.

پیشگیری از پوسیدگی دندان با راهکارهای درست و تعهد به سلامت دهان امکان پذیر است. با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم، داشتن یک رژیم غذایی متعادل، مراجعه به دندانپزشک برای معاینات منظم و انجام اقدامات پیشگیرانه اضافی، می‌توانید از دندان‌های خود محافظت کنید و از لبخند زیبای خود لذت ببرید. به یاد داشته باشید، همیشه پیشگیری بهتر از درمان است، بنابراین این اقدامات پیشگیرانه‌ای را برای تقویت دندان پوسیده خود انجام دهید.