التهاب لثه نشانه اولیه و خفیفی از بیماری لثه است که وقتی بروز پیدا می‌کند که پلاک‌ها و باکتری‌ها درون دهان جمع شده و باعث ایجاد عفونت شوند. ممکن است در بعضی مواقع التهاب لثه با علائمی همراه نباشد، ولی علائم شایع آن حساس، قرمز و متورم شدن لثه‌ها است. با رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک می‌توان التهاب لثه را از بین برد و مانع بروز بیماری‌های مربوط به لثه شد.
التهاب لثه چیست؟
↑التهاب لثه که به بیماری پریودنتال هم معروف است، وقتی بروز پیدا می‌کند که باکتری‌ها موجب آلوده شدن لثه‌ها شده و باعث خونریزی، قرمز و حساس شدن لثه‌ها می‌شود. با کمک دندانپزشک می‌توان التهاب لثه را درمان کرد، ولی در صورت درمان نشدن این بیماری، فرد دچار پریودنتیت شده که نوعی شدیدتری از بیماری لثه است.
چه کسانی به بیماری لثه مبتلا می شوند؟
↑التهاب لثه عارضه بسیار شایعی است که ممکن است هر فردی را درگیر خود کند. می‌توان گفت حدودا نصف افراد بالای سی سال دچار نوعی از بیماری لثه هستند. در اکثر مواقع بیماری لثه در موارد زیر بروز پیدا می‌کند:
- آقایان: دلیل اصلی اینکه آقایان بیشتر به التهاب لثه مبتلا می‌شوند مشخص نیست ولی می‌تواند به دلیل هورمون‌های مردان باشد.
- افراد سیگاری: سیگار بدن را در برابر مبارزه با عفونت ضعیف می‌کند، به همین دلیل افراد سیگاری بیشتر در معرض مبتلا شدن به التهاب لثه هستند.
دلایل ابتلا به التهاب لثه
↑باکتری در دهان همه افراد وجود دارد، بیشتر باکتری‌های بی‌خظر و طبیعی هستند ولی برخی از باکتری‌ها ممکن است پلاک که لایه‌ای چسبناک و حدودا نامرئی است را بر روی دندان ایجاد کنند. اگر دندان‌های خود را به صورت کامل تمیز نکنید، پلاک‌ها و باکتری‌ها ممکن است منجر به بروز عفونت و التهاب لثه شوند. در نهایت این پلاک‌ها سفت شده و تبدیل به جرم دندان می‌شوند. همانطور که می‌دانید برداشتن جرم دندان سخت‌تر است، همچنین جرم باکتری‌های بیشتری را به دام می‌اندازد و باعث بدتر شدن التهاب لثه می‌شود. سایر دلایلی باعث بروز التهاب لثه می‌شوند عبارتند از:
- داشتن رژیم غذایی نامناسب مثل مصرف کربوهیدارت‌ها، مواد قندی و کمبود ویتامین سی
- جویدن تنباکوهای خوردنی، سیگار کشیدن و یا مصرف الکل که تاثیر منفی بر روی مکانیسم دفاعی بدن دارد
- خشکی دهان و کم بود بزاق
- ترمیم‌های دندانی که به شکل صحیحی انجام نشده‌اند و موجب التهاب و تحریک لثه می‌شوند.
- سرطان و درمان آن مقل بیماری‌هایی مانند HIV و AIDS که موجب ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن می‌شوند.
- استفاده از داروهای خاص مثل فنی توئین (فنیتک و دیلانتین) برای صرع، تشنج و بعضی از قرص‌های مسدود کننده کانال‌های کلسیم که برای فشار خون بالا، آنزیم و دیگر موارد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- دندان‌های روی هم رفته و کج که برای جمع شدن پلاک‌ها محل مناسبی هستند و تمیز کردن آن‌ها سخت است.
- استرس و اضطراب زیاد که موجب ضعیف شدن سیستم دفاعی بدن در برابر حمله‌ی باکتری‌ها می‌شود.
- تغییرات هورمونی همچون دوران قاعدگی، یائسگی، بارداری و مصرف قرص‌های پیشگیری از بارداری که موجب تغییر هورمون‌ها بدن می‌شود. با افزایش هورمون‌ها رگ‌های خونی که در لثه وجود دارد بیشتر در معرض عفونت و باکتری قرار می‌گیرد.
- دیابت که موجب کاهش گردش خون شده، ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن و بهبود لثه می‌شود.
آیا موارد خاصی احتمال ابتلا به ژنژیویت را افزایش می دهد؟
↑در صورتی که التهاب لثه خود را سریعا درمان نکنید، ممکن است به بیماری لثه جدی‌تر مبتلا شوید. نام این بیماری لثه پریودنتیت بوده که منجر به وارد شدن آسیب به ساختارهایی می‌شود که دندان‌ها را محکم نگه می‌دارند. در شرایط زیر ممکن است خطر مبتلا شدن بیماری ژنژیویت افزایش پیدا کند:
- دوران بارداری
- تغییرات هورمونی مربوط به سلامت دندان و دهان
- مراقبت نکردن از دندان‌ها
- مبتلا بودن به بیماری دیابت
- رعایت نکردن بهداشتن دندان و دهان
- تمیز نکردن دندان‌ها کج
- داشتن بیماری لثه در سابقه خانوادگی
- مصرف سیگار یا تنباکو
علاوه بر موراد بالا، بعضی از داروهای بدون نسخه و تجویزی نیز می‌توانند موجب کاهش جریان بزاق شوند. توجه داشته باشید که بزاق دهان کمک شایانی به تمیز نگه داشتن دهان می‌کند، به همین دلیل ممکن است کاهش آن باعث شدیدتر شدن التهاب لثه شود. برخی از این داورها عبارتند از:
- برخی از درمان های سرطان
- داروهایی برای درمان صرع
- داروهای ضد بارداری خوراکی
- مسدود کننده های کانال کلسیم برای فشار خون
علائم التهاب لثه چیست؟
↑التهاب لثه در بیشتر مواقعی با هیچ علائم و نشانه‌ای همراه نیست، به همین دلیل ممکن است که فردی آن را داشته باشد ولی از متوجه آن نشود. این وضعیت به مرور زمان بدتر می‌شود و ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی زیرشود:
- لثه‌هایی که به راحتی دچار خونریزی می‌شوند، مخصوصا هنگام مسواک زدن
- بوی بد دهان که بعد از مسواک زدن نیز از بین نمی‌رود
- لثه‌های متورم و قرمز
- درد یا حساسیت هنگام جویدن غذا
- حساسیت به غذاهای خیلی گرم و خیلی سرد
دندانپزشک چگونه التهاب لثه را تشخیص می دهد؟
↑در صورتی علائم التهاب لثه را مشاهده کردید، باید حتما برای معاینه دندان‌ها و لثه‌ی خود به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک موارد زیر را در دهان شما بررسی می‌کند:
- علائم عفونت همچون تورم و قرمزی
- خون ریزی
- لثه‌هایی که از روی دندان ها دور می‌شوند
- لق شدن دندان‌ها
اگر دندانپزشک به بیماری لثه مشکوک باشد، با کمک عکس رادیولوژی می‌تواند تشخیص دهد که این بیماری تاثیر منفی بر روی استخوان‌های زیرین گذاشته است یا خیر. همچنین ممکن است دندانپزشک شما را به متخصص بیماری‌های لثه ارجاع دهد.
ژنژیویت چگونه درمان می شود؟
↑هدف از درمان، کنترل عفونت و سالم شدن لثه‌ها و دندان‌های فرد است. ابتدا دندانپزشک به طور کامل دندان‌های شما را تمیز کرده تا باکتری‌های مضر، جرم و پلاک از بین برود. سایر روش‌ها برای درمان ژنژیویت عبارتند از:
- ترمیم دندان‌ها
- و پلنینگ ریشه و جرم گیری
- استفاده دهان شویه ضد میکروبی برای از بین بردن باکتری‌های مضر
- یک روال بهداشت دهان
در صورتی تشخیص زود ژنژیویت و درمان به موقع آن، می توانید مانع آسیب دائمی لثه‌ها و دندان‌های خود شوید. توصیه می‌شود که برای معاینه دندان‌ها و لثه‌ی خود به طور مرتب به دندانپزشک مراجعه نمایید، نه فقط زمانی که دندان درد یا سایر مشکلات دندانی دارید.
جلوگیری از التهاب لثه
↑با رعایت کامل بهداشت دهان و دندان و رعایت موارد زیر می‌توان مانع بروز التهاب لثه شد:
- زدن مسواک روزانه 2 بار: 1 بار بعد بیدار شدن از خواب و 1 بار پیش از رفتن به رختخواب
- کنترل بیماری دیابت در صورت مبتلا بودن به این بیماری
- اجتناب از کشیدن سیگار و از دیگر محصولات حاوی تنباکو
- کشیدن نخ دندان به صورت روزانه برای از بین بردن باکتری‌های میان دندان‌ها
- محدود کردن نوشیدنی‌ها و غذاهای حاوی قند زیاد مثل الکل
- مراجعه به دندانپزشک برای معاینه حداقل یک بار در سال
در صورتی که یکی از افراد خانواده شما به بیماری لثه مبتلا هستند، ممکن است احتمال مبتلا شدن شما نیز افزایش پیدا کند، در نتیجه برای پیشگیری از التهاب و بیماری لثه نیاز بیشتری به رعایت بهداشت دهان و دندان و معاینات دندانپزشک دارید.
- جلوگیری از پوسیدگی دندان بدون از بین بردن باکتری ها
- بلیچینگ دندان چیست؟ بهترین روش برای سفید کردن دندان‌ها
جمع بندی
↑هر چه زودتر متوجه بیماری لثه شوید، سریع‌تری می‌توانید آن را کنترل و درمان کنید. این بیماری با رعایت بهداشت دهان و دندان و معاینات دندانپزشک هم برگشت پذیر است، ولی امکان دارد که مجددا عود کند. توصیه می‌شود در میان مراجعه‌هایی که به مطب دندانپزشکی می‌کنید، به خوبی از لثه‌ها و دندان‌ها خود مراقبت کرده و بهداشت را رعایت کنید. توجه داشته باشید که دهان همه افراد پر از باکتری‌ها با انواع مختلف است. با رعایت بهداشت دهان و دندان می‌تواند مانع رشد باکتری‌ها مضر و ایجاد التهاب لثه شد.