کودکان نیز مانند بزرگسالان ممکن است دچار آسم (Asthma) شوند. آسم کودکان یکی از شایعترین بیماریهای مزمن در اطفال بوده که بر روی مجاری هوایی آنها تاثیر میگذارد. ممکن است آسم در صورت درمان نکردن تاثیر مخربی بر روی فعالیتهای روزانه کودکان بگذارد. در این مقاله علائم آسم و روشهای درمان این بیماری را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
عوامل ایجاد آسم در کودکان
↑به صورت دقیق نمیتوان گفت که دلیل بروز بیماری آسم در کودکان چیست. ولی به احتمال زیاد این بیماری به دلیل عوامل محیطی و ژنتیک بروز پیدا میکند. وقتی حمله آسم در کودکان رخ میدهد که آنها در معرض محرکهای این عارضه قرار بگیرند. محرک آسم به چیزهایی گفته میشود که باعث بروز و یا تشدید علائم آسم میشوند.
انواع آسم کودکان
↑محرکهای مختلف منجر به بروز انواع مختلفی از آسم میشوند. توجه داشته باشید که ممکن است محرکهای آسم برای هر کودکی متفاوت باشند و بعد از مدتی تغییر کنند.
آسم آلرژیک
↑آلرژنها باعث ایجاد این آسم میشوند. آلرژنها موادی هستند که باعث بروز واکنش آلرژیک میشوند، مانند:
- گردههای گیاهان
- مایتهای گرد و غبار
- حیوانات خانگی
آسم غیرآلرژیک
↑محرکهایی باعث بروز آسم غیرآلرژیک میشوند آلرژن نیستند، مانند:
- بعضی از داروهای خاص
- تنفس در هوای سرد
- عفونتهایی مانند آنوفلانزا و سرماخوردگی
- مواد شیمیایی خانگی
- آلودگی هوا در فضای باز
- دود سیگار
آسم ناشی از ورزش
↑این آسم در حین فعالیت بدنی و ورزش مخصوصا وقتی آب و هوا خشک است بروز پیدا میکنند.
علائم آسم در کودکان
↑شایعتریم نشانهها و علائم آسم در کودکان عبارتند از:
- خسخس سینه که موجب شنیده شدن صدایی مانند صدای سوت هنگام بازدم میشود.
- مشکلات تنفسی مانند تنگینفس، نفسنفس زدن و تنفس سریع
- سرفه پشت سر هم مخصوصا در صبح زود، شب و یا هنگام ورزش
- احساس سنگینی درون قفسه سینه
- سیاهی و کبودی زیرچشم
- احساس خستگی
- تحریکپذیری
- مشکل در مکیدن و خوردن در نوزادان

ممکن است این نشانهها هر روز، هر هفته و یا هر فصل بروز پیدا کنند، شدت این علائم نیز ممکن است خفیف، متوسط و یا شدید باشد.در هر صورت به ندرت این عارضع زندگی فرد را تهدید میکند.
تشخیص آسم در کودکان
↑ممکن است تشخیص آسم کودکان، مخصوصا کودکان خردسال دشوار باشد. آسم نشانههای مانند دیگر بیماریهای مخصوص کودکان دارد، همچنین در بعضی مواقع برخی از علائم این عارضه در فواصل کم بروز پیدا میکند، به همین دلیل ممکن است فکر کنید که کودک به عفونتهای تنفسی دچار شده باشد. پزشک معالج از روشهای متعددی برای تشخیص آسم کودکان استفاده میکنند که عبارتند از:
- معاینه کودک
- بررسی سابقه پزشکی و شرححال کودک
- گرفتن رادیوگرافی از قفسه سینه
- گرفتن تستهای عملکرد ریه مانند اسپیرومتری، برای بررسی کردن میزان کارکرد ریهها (معمولا کودکان کم سن نمیتوانند این آزمایشها را انجام بدهند)
- انجام آزمایشهای خونی یا پوستی آلرژی در صورتی که کودک سابقه آلرژی داشته باشد. توسط این آزمایشها میتوان تشخیص داد که کدام آلرژنها موجب بروز واکنش سیستم ایمنی میشوند.
در صورتی که کودک قادر به انجام این آزمایشها برای بررسی ریه نباشد، پزشک داروهای مخصوص آسم را به مدت چندین هفته برای او تجویز میکند تا ببیند که علائم آسم کودک بهبود پیدا میکند.
- علائم و راههای درمان اگزما در کودکان و بزرگسالان
- تاثیر بازی های ویدیویی بر عملکرد مغز (بازی های کامپیوتری)
آیا آزمایشی برای تشخیص آسم در کودکان وجود دارد؟
↑بله، پزشک ممکن است برای بررسی کارکرد ریههای کودک مشکوک به آسم بخواهد که یک آزمایش تنفسی انجام دهد. اکثر کودکان ۶ سال به بالا میتوانند این آزمایش را انجام بدهند. این آزمایشها به تشخیص بیماری کودک کمک میکند، اما ولی در صورتی که کودکی به آسم مبتلا است هنگام انجام این آزمایش هیچ علائن و نشانهای نداشته باشد، در اکثر اوقات نتایج طبیعی خواهد بود. علاوه بر بررسی و معاینه، پزشک سوالات زیر را نیز از والدین میپرسد:
- کودک چه نشانهها و علائمی دارد؟
- آیا این نشانهها منجر به بیدار شدن و بیدار ماندن کودک در شب میشوند؟
- کودک هر چند وقت یک بار این علائم را نشان میدهد؟
- آیا شرایط خاصی باعث به بدتر شدن این علائم در کودک میشود (مانند ورزش یا سرماخوردگی)؟
- آیا عوامل خاصی مانند استراحت و یا دارو موجب بهبود این علائم کودک میشود؟
- آیا علائم جلوی انجام فعالیتهای مختلف کودک مانند رفتن به مدرسه و یا بازی کردن را میگیرند؟
درمان آسم کودکان
↑انواع مختلفی از داروها را میتوان برای درمان آسم کودکان استفاده کرد. ممکن است این داروها به شکل استنشاقی، مایع یا قرص باشند. پزشک بر اساس علائم و سن کودک داروهای مورد نیاز را تجویز میکند. با یکی از روشهای داروهای آسم کودکان عمل میکنند:
داروهای تسکین دهنده سریع علائم
↑این داروها به سرعت علائم آسم کودکان را متوقف میکنند. توجه داشته باشید که باید هر چند وقت یکبار از داروهای تسکین دهنده استفاده کرد. در صورتی که کودک به صورت منظم بیشتر از 2 بار در هفته از این داروها استفاده کند، باید حتما به پزشک متخصص اطلاع دهید.
علاوه بر آن در صورتی که این داروها برای درما آسم کودکان مورد استفاده قرار بگیرند، ولی نشانهها بهبود پیدا نکنند و یا سریع عود کنند، باید به پزشک اطفل اطلاع دهید.

داروهای کنترل کننده طولانیمدت
↑این داورها آسم را کنترل میکند و برای جلوگیری از حملات بعدی نیز مورد استفاده قرار میگیرد. در صورتی که علائم آسم به شکل مکرر بروز پیدا کند و یا در 1 سال چند دوره تشدید این علائم در کودک بروز کند، ممکن است کودک به مصرف هر روز این داروها نیاز داشته باشد. توجه داشته باشید که حتما باید این داروها را مطابق تجویز پزشک استفاده کرد.
عدم درمان آسم کودکان
↑عدم درمان آسم کودکان ممکن است باعث بروز مشکلات زیر شود:
- باز داشتن کودک از انجام فعالیتهای نرمال و معمولی مانند ورزش کردن
- غیبت کودک از مدرسه
- آسیب وارد کردن به ریههای کودک
نکات مهم در کنترل و جلوگیری آسم کودکان
↑برای جلوگیری از حملات آسم کودکان میتوان موراد زیر را رعایت کرد:
پیشگیری از بیمار شدن فرزندمان
شایعترین محرک آسم در کودکان، عفونتهای ویروسی هستند، مانند آنفولانزا و سرماخوردگی. در صورتی که فکر میکنید کودک مبتلا به یکی از این عفونتها شده است، باید حتما به پزشک متخصص اطلاع دهید تا هرچه سریعتر برای درمان او اقدامات لازم انجام شود. به یاد داشته باشید که در صورت تجویز پزشک، کودک باید واکسن آنفلوآنزا را هرسال بزند.
اجتناب از سایر محرکها
محرکهای رایج عبارتند از:
- دود
- آلودگی هوا
- گرد و غبار
- گرده گیاهان
- مواد شیمیایی
- بوهای قوی
- هوای بسیار سرد یا خشک
برای برخی از کودکان، ممکن است قرار گرفتن در کنار حیوانات خاص باعث بروز این علائم گردد. استرس و ورزش هم محرک محسوب میشود.
در صورتی که کودک نتواند از این محرکها اجتناب کند، باید با پزشک متخصص درباره اقدامات مورد نیاز که باید انجام دهید صحبت کنیم. به عنوان مثال، شاید لازم باشد که کودک پیش از ورزش و یا وقتی کنار این آلرژنها قرار میگیرد، دوز اضافی از داروی استنشاقی تسکیندهنده سریع خود را مصرف کند.

مصرف سر وقت دارو
والدین باید از تمامی دستورالعملها مانند چگونگی و زمان استفاده از داروهای تجویز شده برای کودک پیروی کنند، همچنین با مشورت پزشک متخصص باید بدانند که په زمانی و چگونه باید به سرعت از داروی تسکیندهنده استفاده کنند.
مراجعه به پزشک
در این شرایط باید برای بررسی وضعیت کودک به صورت منظم به پزشک مراجعه کرد. پزشک فاصلههای بین مراجعهها را تعیین میکند. در این جلسات پزشک کودک درباره علائم و نشانههای کودک از والدین سوال میپرسد و وضعیت ریههای کودک را بررسی میکند. همچنین درباره برنامه درمانی با والدین صحبت میکند.
چه زمانی کودک مبتلا به آسم نیاز به اقدام فوری دارد؟
↑اگر کودک دچار علائم زیر شود باید فورا با اورژانس تماس بگیرید:.
- به داخل کشیده شدن ماهیچههای اطراف دندهها و پوست و با هر تنفس
- عدم صحبت کردن به دلیل مشکل در تنفس
- خوابآلودگی و عدم پاسخگویی
- رنگ خاکستری یا آبی در لبها، صورت و ناخنها
علاوه بر آن در شرایط زیر نیز باید فورا با پزشک کودک تماس بگیرید:
- کودک به دلیل علائم آسم قدر به انجام فعالیتهای عادی و روزمره خود نیست.
- کودک دچار حمله آسم شده است و بعد از استفاده از داروهایی تسکیندهنده به سرعت، علائم بهبود پیدا نمیکنند و یا بدتر میشوند.
- کودک مجبور شده است بیشتر از 2 بار در هفته از داروهای تسکین دهنده سریع علائم استفاده کند.
نقش والدین در کنترل آسم کودکان
↑اگر کودک شما به آسم مبتلا است، به نکات زیر توجه کنید:
- کودک باید روزانه از چه داروهایی در منزل استفاده کند.
- چه علائم هشداردهندهای نشاندهنده بدتر شدن آسم در کودکمان هستند.
- چه تغییراتی در زندگی ما میتواند منجر به کاهش قرار گیری کودکمان در معرض آلرژنها شود.
- در صورت بدتر شدن علائم، کودک چه داروهای دیگری باید استفاده کند.
- در چه شرایطی نیاز به تماس با پزشک معالج کودک و یا اورژانس است.